logoWarszawskie Pogotowie Antykoncepcyjne
Całodobowy gabinet ginekologiczny

Poniżej znajdują się omówienia poszczególnych metod antykoncepcji. Kliknij na element listy, aby wyświetlić całość.

Antykoncepcja w nagłych przypadkach (antykoncepcja doraźna)

Antykoncepcja w nagłych przypadkach (antykoncepcja doraźna)


Jest to metoda, którą stosuje się tylko w sytuacjach wyjątkowych! Może być skuteczna nawet jeśli od odbycia stosunku upłynęło już 72 godzin. Ponieważ dawka hormonów zawartych w pigułkach do „antykoncepcji po stosunku” jest bardzo wysoka, to nie należy stosować tej metody zbyt często.

Metodę tę rezerwuje się jedynie do sytuacji "awaryjnych".

Hormony, które zawarte są w pigułkach, w zależności od fazy cyklu albo opóźniają jajeczkowanie, utrudniają ruch plemników i komórki jajowej lub utrudniają zapłodnienie komórki jajowej lub zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy (co do tego ostatniego mechanizmu, to zdania są podzielone). W Polsce lekami, które do tego  nadają się najlepiej są; ESCAPELLE i ELLA ONE. Na receptę lekarską można je kupić niemal w każdej aptece.

WAŻNE! Według oficjalnego stwierdzenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) antykoncepcja awaryjna - przy użyciu hormonu jaki znajduje się w składzie ESCAPELLE i ELLA ONE - nie ma działania poronnego.

Zastosowanie:

  • pęknięcie lub ześliźnięcie się prezerwatywy
  • w przypadku gwałtu 
  • jeśli przez dwa lub więcej dni nie przyjmowałaś zwykle stosowanych pigułek antykoncepcyjnych i współżyłaś bez żadnego zabezpieczenia
  • doszłaś do wniosku, że partner z którym ostatnio miałaś stosunek (bez zabezpieczenia) nie powinien być ojcem twego dziecka
  • jeśli doszłaś do wniosku, że stosowana przez ciebie (lub partnera) metoda zapobiegania ciąży nie była dostatecznie pewna
  • jeśli stosujesz „kalendarzyk małżeński” i pomyliłaś się w obliczaniu „dni niepłodnych”
  • i zawsze wtedy kiedy emocje poniosły cię dalej niż tego chciałaś 

Zalety:

  • jedna z dwóch metod, która nadaje się do użytku w zapobieganiu ciąży już po odbyciu stosunku

Wady:

  • po przyjęciu leków czasami zdarzają się nudności a nawet wymioty, czasami dochodzi do rozregulowania cyklu

Skuteczność:

  • Przyjęcie tych pigułek zapobiega niepożądanej ciąży w 75 do 97%

(im krótszy czas upłynął od niezabezpieczonego stosunku, tym skuteczniejsza jest metoda!!)

 

W jaki sposób można skorzystać z pigułek do antykoncepcji po stosunku?

Jak najszybciej zgłoś się do Pogotowia Antykoncepcyjnego lub jakiegokolwiek gabinetu ginekologicznego, tam otrzymasz receptę i instrukcję na temat stosowania pigułek.

Pigułki o nazwie ESCAPELLE lub ELLA ONE można kupić prawie w każdej aptece. 

 

Jaka jest różnica pomiędzy pigułkami o nazwie ESCAPELLE i ELLA ONE?

W jednym opakowaniu ESCAPELLE znajduje się tylko jedna pigułka, należy ją przyjąć w okresie jak najkrótszym od niezabezpieczonego stosunku.

W jednym opakowaniu ELLA ONE także znajduje się tylko jedna pigułka, należy ją przyjąć w okresie jak najkrótszym od niezabezpieczonego stosunku. 

Skuteczność obu rodzajów pigułek – w okresie do 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku - jest taka sama. Pigułkę ELLA ONE można nawet użyć, gdy od niezabezpieczonego stosunku minęło nawet więcej niż 72 godziny (do 120 godzin!).

Pamiętaj, że wybrany lek należy (aby był skuteczny jak najskuteczniejszy) przyjąć jak najszybciej niezabezpieczonego stosunku.

Rozwiązania na potem:

Jeśli w danej chwili nie planujesz ciąży, to następnym razem lepiej jest stosować inne metody antykoncepcyjne i zabezpieczyć się przed (!!!), a nie po stosunku.

Błona dopochwowa

Błona dopochwowa

Stanowi mechaniczną barierę (gumowa lub plastikowa błona w kształcie kopuły) uniemożliwiającą przedostanie się plemników do szyjki macicy. Błona ta w efekcie dzieli pochwę na dwa obszary; zewnętrzny w którym w czasie ejakulacji złożone zostaje sperma i wewnętrzny komunikujący się z kanałem szyjki macicy. Błona dopochwowa zakładana jest przez kobietę przed stosunkiem a powinna zostać usunięta najpóźniej w 8 godzin po ostatnim stosunku. Rozmiar powinien zostać dobrany przez lekarza. Lekarz także powinien nauczyć kobietę prawidłowego zakładania błony dopochwowej.
W celu zwiększenia skuteczności stosuje się ją razem ze środkami plemnikobójczymi.

Prawidłowe używanie:

  • błonę dopochwową należy chwycić za brzegi najlepiej kciukiem i palcem środkowym umieszczając jednocześnie palec wskazujący w środku błony
  • brzegi błony należy zbliżyć do siebie
  • umieść błonę w pochwie podobnie jak tampon, błoną o kształcie kopuły umieść kopułą do dołu
  • upewnij się, że brzeg błony został umieszczony za dolny brzeg spojenia łonowego
  • sprawdź czy wyczuwasz przez błonę szyjkę macicy przypominającą twardością czubek nosa.

Wady:

  • możliwość powodowania dyskomfortu w czasie stosunku (u kobiety i mężczyzny)
  • większa częstość występowania zapalenia pęcherza moczowego u kobiet stosujących tę metodę
  • w przypadku źle dobranej błony istnieje możliwość otarć

Zalety:

  • nie wymaga ingerencji chemicznej, hormonalnej i innej
  • niemal zupełnie obojętna dla zdrowia
  • tania
  • niekiedy zapobiega występowaniu zapaleń wewnętrznych narządów płciowych.

Skuteczność:

U starszych kobiet, które mają doświadczenie w stosowaniu błony dopochwowej, niepowodzenie antykoncepcji są rzadkie (wskaźnik Pearl'a może mieć wartość 3), natomiast u młodych kobiet, które nie mają doświadczenia w tym zakresie wskaźnik Pearl'a waha się w granicach pomiędzy 10 a 15.

Jak można skorzystać z tej metody?

Błony dopochwowe nie są popularną metodą antykoncepcyjną w Polsce. Właściwie są one niedostępne w zwykłych aptekach. Czasami można je kupić na specjalne zamówienie (na realizację zamówienia można czekać nawet do trzech miesięcy). Osoby stosujące tę metodę najczęściej kupują błony dopochwowe za granicą.

 

Mechanizm działania kapturków naszyjkowych polega także na uniemożliwianiu przedostania do szyjki macicy płynów znajdujących się w pochwie.

Również kapturki naszyjkowe są mało popularne i trudne do nabycia w Polsce.

Implanty podskórne zawierające hormony

Implany podskórne zawierające hormony

Ta metoda antykoncepcji polega na wszczepienie pod skórę implantu, z którego uwalnia się hormon jajeczkowaniu i zagęszczający śluz szyjkowy (szyjki macicy). Zagęszczenie śluzu utrudnia plemnikom przedostawanie się do jamy macicy. Implanty umieszcza się po wykonaniu niewielkiego nacięcia skóry na wewnętrznej stronie ramienia (nieco powyżej stawu łokciowego). Zabieg ten może być wykonywany tylko przez wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia. Implanty (w zależności od rodzaju) należy usunąć po 2 - 5 latach od wszczepienia. Na życzenie pacjentki można je także usunąć przed upływem tego terminu.

W celu wydobycia opróżnionych lub pełnych implantów także dokonuje się niewielkiego nacięcia na ramieniu.

W Polsce najpopularniejszym (i jedynym) implantem jest IMPLANON.

Zalety IMPLANONU:

  • zapobiega ciąży przez okres 2 lat bez potrzeby stałego przyjmowania leków
  • nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego
  • bardzo ograniczona i ilość przeciwwskazań do stosowania

Wady:

  • czasami występują nudności
  • plamienia z dróg rodnych,
  • zamiast miesiączek, dochodzi do nieregularnych krwawień z dróg rodnych
  • czasami może dojść do zakażenia w miejscu wszczepienia implantu
  • konieczność chirurgicznego zakładania i usuwania (lub wymiany) implantów

Skuteczność:

  • Wskaźnik Pearl'a  wynosi 0,2 - 1,6  w pierwszym roku po założeniu. 

Metody chemiczne

Metody chemiczne

Chemiczne metody zapobiegania ciąży mają za zadanie chemiczne unieczynnianie plemników znajdujących się w pochwie kobiety.

Początkowo czynnikiem unieczynniającym plemniki były substancje chemiczne, które znacznie zakwaszały środowisko pochwy (trzeba pamiętać, że środki te miały unieczynniać plemniki, ale nie mogły zbytnio drażnić błon śluzowych narządu rodnego kobiety). W niektórych krajach można jeszcze nabyć takie środki (w Polsce przed laty dostępne były tzw. „Globulki Z”).

Około 20 lat temu, rynek chemicznych środków antykoncepcyjnych został zdominowany przez produkty (globulki, kremy, pianki, gąbki itp.), które zawierają w swoim składzie Nonoksynol-9. Związek ten ma działanie plemnikobójcze, działa także na niektóre drobnoustroje chorobotwórcze, i co warto dodać, w istotny sposób nie podrażnia błon śluzowych pochwy ani szyjki macicy.

Ostatnio do produkcji weszły także produkty zawierające benzalkonium, ale żadnego z tych produktów nie jest jeszcze w Polsce dostępny.

Istotną zaletą chemicznych środków antykoncepcyjnych jest ich ogólna dostępność (bez recepty!)

W Polsce, spośród metod chemicznych, najpopularniejsze są globulki dopochwowe (Kolpotex, Patentex, Preventex, Secural). Ale w innych krajach dostępne są także plemnikobójcze kremy, pianki, gąbki itp.

 

Globulki dopochwowe

Globulki (dostępne w Polsce) dopochwowe zawierają nonoksynol-9. Globulkę trzeba założyć do pochwy na około 15 - 20 minut przed stosunkiem (chodzi o to by zawartość globulki rozprzestrzeniła się w pochwie). W przypadku powtarzających się stosunków, przed każdym kolejnym zbliżeniem należy założyć nową globulkę.

W przypadku stosowania globulek, nie należy wykonywać żadnego wypłukiwania zawartości pochwy po stosunku!!

Zalety:

  • metoda jest obojętna hormonalnie;
  • prawdopodobnie, może w pewnym stopniu, zmniejszać ryzyko zachorowania na choroby przenoszone drogę płciową;
  • może być stosowana bez względu na fazę cyklu miesiączkowego;
  • stosuje się ją tylko wtedy, gdy rzeczywiście ma dojść do stosunku.

Wady:

  • może powodować uczulenia;
  • ma dość niską skuteczność antykoncepcyjną.

Skuteczność:

  • wskaźnik Pearla - dla tej metody - wynosi od 6 do 26;
  • niska skuteczność tej metody powoduje, że stosowanie jej bez dodatkowych środków antykoncepcyjnych nie może być zalecane u kobiet, które wykluczają jakąkolwiek możliwość by mogły i chciały zajść w ciążę.

 

Kremy i pianki dopochwowe 

Zarówno kremy jak i pianki dopochwowe zawierają także plemnikobójczy związek chemiczny o nazwie nonoksynol-9. Oba te produkty zwykle stosowane są w połączeniu z metodą barierową (błona dopochwowa, kapturek naszyjkowy). Środkami tymi pokrywa się powierzchnię kapturka lub błony dopochwowej. Trwałość (i skuteczność) takiego systemu trwa około 3 godzin.

Jeszcze do niedawna w Polsce dostępne były takie środki (Delfen; pianka lub krem).

Zalety:

  • metoda jest obojętna hormonalnie;
  • prawdopodobnie może w pewnym stopniu zmniejszać ryzyko zachorowania na choroby przenoszone drogę płciową;
  • może być stosowana bez względu na fazę cyklu miesiączkowego;
  • stosuje się ją tylko wtedy, gdy rzeczywiście ma dojść do stosunku.

Wady:

  • może powodować uczulenia;
  • jest niedostępna na polskim rynku farmaceutycznym;
  • ma niską skuteczność antykoncepcyjną.

Skuteczność:

  • wskaźnik Pearla - dla tej metody - wynosi od 6 do 26;
  • niska skuteczność tej metody powoduje, że stosowanie jej bez dodatkowych środków antykoncepcyjnych nie może być zalecane u kobiet, które wykluczają jakąkolwiek możliwość by mogły i chciały zajść w ciążę. 

 

Gąbka dopochwowa

Gąbka dopochwowa jest wykonana z pianki poliuretanowej, nasączonej preparatem plemnikobójczym -  nonoksynol-9 lub benzalkonium; jest okrągła i posiada  zagłębienie w części środkowej. Ma mały rozmiar, co ułatwia jej stosowanie. Do brzegów gąbki dopochwowej dołączona jest tasiemka, umożliwiająca jej usunięcie.

Gąbka powinna być zakładana głęboko do pochwy, na krótko przed samym stosunkiem (powinna dokładnie pokrywać wejście do kanału szyjki macicy) i należy ją pozostawić na swoim miejscu, przez około 30 godzin. Przez cały ten czas gąbka zapewnia ochronę antykoncepcyjną, niezależnie od liczby odbytych stosunków płciowych. Trzeba jednak pamiętać, że nie można jej usuwać z pochwy przez co najmniej 12-24 godziny od ostatniego wytrysku (jaki miał miejsce w pochwie).

Zalety:

  • metoda jest obojętna hormonalnie;
  • prawdopodobnie może w pewnym stopniu zmniejszać ryzyko zachorowania na choroby przenoszone drogę płciową;
  • może być stosowana bez względu na fazę cyklu miesiączkowego;
  • stosuje się ją tylko wtedy, gdy rzeczywiście ma dojść do stosunku.

Wady:

  • może powodować uczulenia;
  • jest niedostępna na polskim rynku farmaceutycznym;
  • ma niską skuteczność antykoncepcyjną.

Skuteczność:

  • wskaźnik Pearla - dla tej metody - wynosi od 6 do 26;

niska skuteczność tej metody powoduje, że stosowanie jej bez dodatkowych środków antykoncepcyjnych nie może być zalecane u kobiet, które wykluczają jakąkolwiek możliwość by mogły i chciały zajść w ciążę.

Hormonalny pierścień dopochwowy

Hormonalny pierścień dopochwowy

Hormonalny pierścień dopochwowy (na razie na rynku jest tylko jeden rodzaj tego środka antykoncepcyjnego pod nazwą NuvaRing®) jest elastycznym, bezbarwnym lub prawie bezbarwnym pierścieniem o średnicy zewnętrznej 54 mm. Średnica samego pierścienia, w przekroju wynosi 4 mm. Jest on przeznaczony dla kobiet w wieku rozrodczym.

Przewagą pierścienia dopochwowowego nad pigułkami może być to, że nie ma potrzeby codziennego połykania leków, że hormony trafiają bezpośrednio do krążenia krwi (brak efektu pierwszego przejścia przez wątrobę) dzięki temu podawane dawki hormonów mogą być znacznie mniejsze a także, że ewentualne niedyspozycje pokarmowe (nudności, wymioty, biegunki) nie wpływają na wchłanianie hormonów i nie wywołują znaczącego obniżenia skuteczności antykoncepcji.

Mechanizm działania plastrów antykoncepcyjnych jest taki sam jak przy stosowaniu pigułek antykoncepcyjnych, i wynika on z:

  • działania antygonadotropowego na przysadkę mózgową, dzięki temu przysadka nie stymuluje jajnika do wytwarzania komórek jajowych,
  • hamowania owulacji (jajeczkowania),
  • zmian w składzie czopu śluzowego w szyjce macicy, utrudniających ruch plemników,
  • hamowania procesów wzrostowych w błonie śluzowej macicy,
  • zmian fizyko-chemicznych w płynach znajdujących się w jamie macicy i jajowodach,
  • utrudniania poruszania się rzęsek, w które wyposażony jest nabłonek wyścielający ścianki jajowodów.

Hormonalny pierścień dopochwowy, podobnie jak pigułki, dostępne są wyłącznie na recepty lekarskie. Aby uzyskać receptę, kobieta powinna się zgłosić na badanie ginekologiczne i badanie piersi. W czasie wizyty u ginekologa przeprowadzane jest także badanie cytologiczne szyjki macicy oraz sprawdzane jest ciśnienie tętnicze krwi. Lekarz zwykle kieruje pacjentki na badania laboratoryjne, pozwalające na ocenę czynności wątroby, układu krzepnięcia, gospodarki lipidowej i węglowodanowej. Gdy nie ma przeciwwskazań, lekarz przepisuje pierścień hormonalny i zaleca systematyczne zgłaszanie się na badania kontrolne. Pierwsza wizyta kontrolna powinna mieć miejsce po dwóch miesiącach stosowania tej metody. Następne badania kontrolne mogą być przeprowadzane nieco rzadziej; co 3-4 miesiące.

 

Sposób użycia: 

Pacjentka samodzielnie umieszcza pierścień w pochwie. Lekarz powinien poinstruować pacjentkę, w jaki sposób go zakładać i usuwać. Wystarczy by pierścień przez cały czas znajdował się w pochwie. Dokładne położenie pierścienia w pochwie nie ma zasadniczego znaczenia dla jego działania antykoncepcyjnego.

Po założeniu, pierścień powinien pozostawać w pochwie przez 3 tygodnie. Należy regularnie sprawdzać jego obecność w pochwie. Hormonalny pierścień dopochwowy należy usunąć po trzech tygodniach stosowania, w tym samym dniu tygodnia, w którym był założony. Po przerwie w stosowaniu pierścienia, trwającej 7 dni, zakłada się nowy pierścień.

 

Postępowanie w razie wypadnięcia  pierścienia dopochwowego:

Hormonalny pierścień dopochwowy powinien znajdować się w pochwie nieprzerwanie przez okres 3 tygodni. W wypadku samoistnego wypadnięcia pierścienia, należy go umyć w zimnej lub letniej (ale nie gorącej !) wodzie i jak najszybciej ponownie umieścić w pochwie.

Jeśli pierścień dopochwowy znajdował się poza pochwą przez czas krótszy niż 3 godziny, nie wpłynęło to na skuteczność antykoncepcyjną. Pacjentka powinna jak najszybciej założyć pierścień (przed upływem trzech godzin od wypadnięcia).

Jeśli pacjentka podejrzewa lub jest pewna, że pierścień dopochwowy znajdował się poza pochwą przez czas dłuższy niż trzy godziny, w pierwszym lub drugim tygodniu stosowania, skuteczność antykoncepcyjna pierścienia dopochwowego mogła się zmniejszyć. W takiej sytuacji pacjentka powinna jak najszybciej ponownie założyć pierścień, a dodatkowo jeszcze przez okres pierwszych 7 - 10 dni stosowania pierścienia (po jego ponownym założeniu), należy stosować prezerwatywy. Im dłużej pierścień znajdował się poza pochwą, tym ryzyko ciąży jest większe.

Jeśli pacjentka podejrzewa lub jest pewna, że pierścień dopochwowy znajdował się poza pochwą przez czas dłuższy niż 3 godziny w trzecim tygodniu stosowania, skuteczność antykoncepcyjna pierścienia dopochwowego mogła się zmniejszyć. Pacjentka powinna wyrzucić ten pierścień i wybrać jedno z dwóch poniższych rozwiązań:

1.      Jak najszybciej założyć nowy pierścień dopochwowy
Uwaga: Założenie nowego pierścienia oznacza rozpoczęcie następnego, trzytygodniowego okresu jego stosowania. Może to spowodować brak spodziewanego krwawienia z odstawienia. Może jednak pojawić się plamienie lub krwawienie międzymiesiączkowe.

2.      Odczekać do wystąpienia krwawienia z odstawienia i założyć nowy pierścień, nie później  niż 7 dni (7x24 godziny) od czasu usunięcia lub samoistnego wypadnięcia poprzedniego pierścienia dopochwowego. Uwaga: Powyższy sposób postępowania można przyjąć tylko wtedy, jeżeli pierścień dopochwowy był  stosowany w sposób nieprzerwany przez ostatnie 7 dni.

 

Postępowanie w wypadku dłuższej przerwy w stosowaniu pierścienia dopochwowego

Pacjentka powinna jak najszybciej założyć nowy pierścień. Dodatkowo przez następne 7 dni powinna stosować antykoncepcję mechaniczną, taką jak prezerwatywa. Jeśli w czasie przerwy w stosowaniu pierścienia dopochwowego odbył się stosunek, to należy wykluczyć ciążę. Im przerwa w stosowaniu pierścienia dopochwowego była dłuższa, tym ryzyko ciąży jest większe.

 

Postępowanie w wypadku dłuższego (niż trzy tygodnie) pozostawania pierścienia w pochwie

Jeśli pierścień znajdował się w pochwie nie dłużej niż 4 tygodnie, skuteczność antykoncepcyjna jest zachowana. Pacjentka może zrobić jednotygodniową przerwę w jego stosowaniu, a następnie założyć nowy pierścień. Jeśli pierścień pozostawał w pochwie dłużej niż 4 tygodnie, skuteczność antykoncepcyjna może być zmniejszona, a  przed założeniem nowego pierścienia należy wykluczyć ciążę.

Jeżeli pacjentka nie stosowała się do zaleconego sposobu stosowania pierścienia dopochwowego i nie doszło do krwawienia po usunięciu pierścienia z pochwy, to przed założeniem nowego pierścienia należy wykluczyć ciążę.

Przeciwwskazania do stosowania pierścieni dopochwowych:

  • ciąża
  • choroby układu krążenia; choroba zatorowo-zakrzepowa, nadciśnienie tętnicze, stan po przebytym zawale, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia krzepnięcia
  • przebyty udar mózgowy
  • choroby układu sercowo- naczyniowego w wywiadzie rodzinnym
  • choroby wątroby: zapalenie wątroby i nowotwory
  • nowotwory estrogenozależne np. rak sutka
  • długotrwałe unieruchomienie
  • palenie papierosów przez kobiety w wieku powyżej 35 lat
  • dużego stopnia otyłość
  • niedokrwistość sierpowata
  • toczeń rumieniowaty
  • migrenowe bóle głowy z ogniskowymi objawami neurologicznymi w wywiadzie
  • cukrzyca ze zmianami naczyniowymi
  • zapalenie trzustki obecnie lub w przeszłości z ciężką hipertrójglicerydemią
  • ciężka choroba wątroby obecnie lub w przeszłości
  • niewyjaśnione krwawienia z pochwy
  • nadwrażliwość na substancje czynne lub którąkolwiek substancję pomocniczą Hormonalny pierścień dopochwowy

Działania niepożądane

W badaniach klinicznych obserwowano najczęściej:

  • bóle głowy
  • zapalenie pochwy i upławy (zgłaszane przez 5-6 % kobiet)

Działania niepożądane prawdopodobnie związane ze stosowaniem hormonalnego pierścień dopochwowego:

  • obniżenie nastroju
  • zmniejszone libido
  • bóle głowy, migrena
  • bóle brzucha, podbrzusza
  • nudności
  • trądzik
  • tkliwość piersi
  • uczucie ciała obcego w pochwie
  • bolesne miesiączkowanie
  • upławy
  • zwiększenie masy ciała

Niezbyt częste:

  • zapalenie szyjki macicy
  • zapalenie układu moczowego
  • gruczolakowłókniak piersi
  • niepokój
  • zawroty głowy
  • biegunka
  • wymioty
  • wzdęcia
  • wysypka
  • bóle krzyża
  • świąd narządów płciowych
  • uczucie zmęczenia
  •  

Rzadkie:

  • nadwrażliwość
  • pokrzywka

Wady:

  • Niektóre kobiety, stosujące antykoncepcję hormonalną mogą tracić ochotę na współżycie seksualne. Uwaga dotyczy wszystkich hormonalnych metod antykoncepcyjnych. Ale nie trzeba jej odczytywać jako dotyczącą tylko hormonalnego pierścienia dopochwowego (a nawet przeciwnie, w praktyce klinicznej można zauważyć, że stosowanie pierścienia może nawet sprzyjać podniesieniu libido).

Zalety:

  • Bardzo dobry, odwracalny efekt antykoncepcyjny. Po zaprzestaniu stosowania pierścienia dopochwowego płodność powraca najczęściej już w następnym cyklu. Uważa się, że bezpośrednio po zaprzestaniu stosowania pierścienia dopochwowego (tak jak przy stosowaniu pigułek) prawdopodobieństwo zajścia w ciążę może być nawet wyższe niż zwykle.
  • Zmniejszenie lub niewystępowanie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (u kobiet, które przed tym cierpiały na tę dolegliwość).
  • Zmniejszenie dolegliwości związanych z krwawieniami miesiączkowymi oraz ryzyka wystąpienia (u danej kobiety) niedokrwistości. Ta zaleta jest skutkiem zmniejszenie utraty krwi podczas miesiączkowania.
  • Zmniejszenie częstości występowania zapaleń przydatków i ciąż pozamacicznych.
  • Łagodzenie dolegliwości związanych z endometriozą
  • Zmniejszenie częstości występowania raka trzonu macicy i raka jajnika.
  • Zmniejszenie ryzyka rozwoju mięśniaków macicy.
  • Zmniejszenie ryzyka rozwoju torbieli jajników.
  • Zmniejszenie ryzyka powstawania łagodnych zmian w piersiach (torbieli, włókniaków).
  • Stosowanie antykoncepcji hormonalnej ma znaczenie w profilaktyce osteoporozy.
  • Stosowanie pierścienia dopochwowego nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego.
  • Pierścień, w porównaniu z pigułkami, jest łatwiejszy w stosowaniu a przez to jego skuteczność może być znacznie wyższa
  • Bez obawy o skuteczność mogą go stosować nawet pacjentki, które mają zaburzenia czynności przewodu pokarmowego (np. skłonność do biegunek, zespół wrażliwego jelita itp.).

Skuteczność

Badania kliniczne prowadzono wśród kobiet w wieku od 18 do 40 lat. W czasie tych badań prowadzonych równolegle w Europie i USA, łączna liczba cykli u badanych kobiet wyniosła ponad 23 tysiące.

W Europie uzyskano następujące wyniki:

Metoda badania Wskaźnik Pearl'a 95% przedział ufności Liczba cykli
ITT (błąd pacjentki i błąd metody) 0,6 0,24-1,4 12109
PP (błąd metody) 0,4 0,08-1,2 9880

     W Stanach Zjednoczonych uzyskano następujące wyniki:

Metoda badania Wskaźnik Pearl'a 95% przedział ufności Liczba cykli
ITT (błąd pacjentki i błąd metody) 1,7 0,98-2,9 11188
PP (błąd metody) 1,3 0,51-2,6 7169

Różnice w uzyskanych wynikach tłumaczy się przede wszystkim mniejszym stopniem przestrzegania zaleconego schematu stosowania w grupie amerykańskiej. Ponadto w grupie tej dochodziło do czasowego usunięcia pierścienia dopochwowego na czas dłuższy niż 3 godziny (w którym to przypadku nie zalecono standardowo dodatkowej metody antykoncepcji).

Pigułki antykoncepcyjne

Pigułki antykoncepcyjne

Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych to jedna najskuteczniejszych, odwracalnych* metod zapobiegających ciąży. W odróżnieniu od wielu innych metod zapobiegania ciąży, pigułki antykoncepcyjne przyjmuje się doustnie. 

Kobiety decydujące się na ten rodzaj antykoncepcji, muszą przyjmować pigułki (preparaty) zawierające związki chemicznie spokrewnione z dwoma głównymi żeńskimi hormonami płciowymi: estrogenami i progesteronem. Przyjmowanie tych pigułek powoduje powstanie stanu niepłodności podobnego, do sytuacji gdy kobieta jest w ciąży lub w początkowym okresie karmienia piersią. Mechanizm działania tabletek hormonalnych polega m.in. na:

  • działaniu antygonadotropowym na przysadkę mózgową, dzięki temu przysadka nie stymuluje jajnika do wytwarzania komórek jajowych, 
  • hamowanie owulacji (jajeczkowania),
  • zmiany w składzie czopu śluzowego w szyjce macicy, utrudniające ruch plemników,
  • hamowaniu procesów wzrostowych w błonie śluzowej macicy,
  • zmianach fizyko-chemicznych w płynach znajdujących się w jamie macicy i jajowodach,
  • utrudnianiu poruszania się rzęsek, w które wyposażony jest nabłonek wyścielający ścianki jajowodów.

Pigułki antykoncepcyjne podobnie jak i inne leki, dostępne są wyłącznie na recepty lekarskie. Aby uzyskać receptę, kobieta powinna się zgłosić na badanie ginekologiczne i badanie piersi. W czasie wizyty u ginekologa przeprowadzane jest także badanie cytologiczne szyjki macicy oraz sprawdzane jest ciśnienie tętnicze krwi. Lekarz zwykle kieruje także pacjentki na badania laboratoryjne, pozwalające na ocenę czynności wątroby, układu krzepnięcia, gospodarki lipidowej i węglowodanowej. Gdy nie istnieją przeciwwskazania, lekarz przepisuje pigułki i zaleca systematyczne zgłaszanie się na badania kontrolne. Pierwsza wizyta  kontrolna powinna mieć miejsce po dwóch miesiącach stosowania pigułek. Następne badania kontrolne mogą być przeprowadzane nieco rzadziej; co 3-4 miesiące.

 

Sposób stosowania pigułek antykoncepcyjnych

Spośród pigułek dostępnych na polskim rynku, wszystkie powinny być przyjmowane przez 21 dni, z następową 7-dniową przerwą. Kobiety rozpoczynające stosowanie pigułek, pierwszą pigułkę powinny przyjąć w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego. Aby kobieta mogła rozpocząć stosowanie pigułek, musi mieć pewność że nie jest w ciąży.

W 21-dniowym okresie stosowania, pigułki powinny być przyjmowane codziennie (najlepiej o tej samej porze doby). Nawet gdy kobieta zapomni o przyjęciu pigułek tylko przez 1-2 dni, to metoda może się okazać nieskuteczna.    

 

Rodzaje pigułek antykoncepcyjnych

Przyjmowanie dwuskładnikowych pigułek antykoncepcyjnych należy do najnowszych metod zapobiegania ciąży. Pierwszy raz zaczęto je stosować w końcu lat pięćdziesiątych XX wieku i wtedy zawierały one bardzo duże dawki hormonów. W tych czasach kobiety przyjmujące pigułki bardzo często miały objawy działań ubocznych (nudności, wymioty, bóle głowy, stany zakrzepowe). Najnowsze pigułki w swoim składzie, mają kilkakrotnie mniejsze dawki hormonów.  Pigułki te znacznie rzadziej powodują występowanie objawów ubocznych. 

W zależności od składu pigułek, dzieli się je na trzy grupy.

  • Jednofazowe – wszystkie pigułki znajdujące się w jednym opakowaniu, mają dokładnie taki sam skład chemiczny.
  • Dwufazowe- w każdym opakowaniu znajdują się dwa rodzaje pigułek, różniących się między sobą dawkami hormonów. W pigułkach przyjmowanych w pierwszym okresie (przeważnie przez 10-11 dni) jest nieco więcej estrogenów, w pozostałych pigułkach jest nieco mniej estrogenów ale za to jest nieco więcej progestagenów.
  • Trójfazowe- w każdym opakowaniu znajdują się trzy rodzaje pigułek, o różnych dawkach estrogenów i progestagenów. Taka kompozycja każdego zestawu pigułek naśladuje nieco wahania stężenia hormonów we krwi kobiety, w zależności od fazy cyklu miesiączkowego (faza pomiesiączkowa, okołoowulacyjna, lutealna).

Obok pigułek dwuskładnikowych, w antykoncepcji stosuje się także pigułki jednoskładnikowe (mini-pills), zawierające wyłącznie progestageny. Do takich środków, dostępnych w Polsce, należy Cerazette i Azalia.

 

Co zrobić gdy kobieta zapomniała o przyjęciu pigułki:

Jeżeli zapomniałaś o przyjęciu pigułki, to policz ile godzin minęło od czasu, w którym przyjęłaś ostatnią pigułkę (pigułki należy przyjmować codziennie, najlepiej zawsze o tej samej porze):

  • jeżeli minęło mniej niż 36 godzin - połknij natychmiast pominiętą pigułkę, a kolejną pigułkę przyjmij o zwykłej porze.
  • jeżeli minęło więcej niż 36 godzin - połknij pominiętą pigułkę, a kolejną pigułkę przyjmij o zwykłej porze. Jeżeli po tym okresie miałoby dojść do stosunku, to przez następne siedem kolejnych dni powinnaś stosować dodatkowe metody antykoncepcyjne (Postinor, środki chemiczne lub mechaniczne). Jeżeli w danym opakowania do zastosowania pozostało mniej niż 7 pigułek, to po ich zakończeniu powinnaś natychmiast rozpocząć przyjmowanie pigułek z następnego opakowania (przez całe 21 dni). 
  • jeżeli nie minęło jeszcze trzy godziny od przyjęcia ostatniej pigułki a z jakichś względów doszło u ciebie do wymiotów lub wystąpiła biegunka, to można przypuszczać że lek mógł się nie wchłonąć. W takich sytuacjach, kolejną pigułkę należy zażyć jak tylko ustąpią nudności i wymioty. Jeżeli jednak biegunka i wymioty trwały dłuższy czas, to w celu ustalenia dalszego postępowania warto zwrócić się do lekarza.

 

Przeciwwskazania do stosowania pigułek antykoncepcyjnych:

  • ciąża
  • choroby układu krążenia; choroba zatorowo-zakrzepowa, nadciśnienie tętnicze, stan po przebytym zawale, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia krzepnięcia
  • przebyty udar mózgowy
  • choroby układu sercowo- naczyniowego w wywiadzie rodzinnym
  • choroby wątroby: zapalenie wątroby i nowotwory
  • nowotwory estrogenozależne np. rak sutka
  • długotrwałe unieruchomienie
  • palenie papierosów przez kobiety w wieku powyżej 35 lat
  • dużego stopnia otyłość
  • niedokrwistość sierpowata

Działania niepożądane:

Działania niepożądane dość często występowały u kobiet, przyjmujących pigułki antykoncepcyjne najstarszej generacji. Obniżenie dawek hormonów i zmiana składu pigułek spowodowały, że objawy niepożądane zdarzają się bardzo rzadko. Do tych objawów należą:

  • obrzmienie i bolesność piersi (skutek działania estrogenów),
  • nudności, wymioty, wzdęcia (skutek działania estrogenów),
  • ostuda (żółtobrunatne plamki) na twarzy,
  • nadwrażliwość na światło (skutek działania estrogenów),
  • przyrost masy ciała w wyniku zatrzymania płynów w organizmie (skutek działania estrogenów),
  • przyrost masy ciała w wyniku nadmiernego apetytu (skutek działania progestagenów),
  • zmniejszenie libido (skutek działania progestagenów),
  • suchość pochwy (skutek działania progestagenów),
  • obniżenie nastroju a nawet depresja (skutek działania progestagenów),
  • może dochodzić do przetłuszczania się włosów (skutek działania progestagenów),
  • bóle głowy,
  • przemijające plamienia z dróg rodnych.

Powikłania

Powikłania polekowe mogą zdarzać się po przyjęciu każdego leku (nawet przyjmowanie witamin nie gwarantuje uniknięcia działań niepożądanych). Dużej części powikłań można uniknąć, jeżeli przed rozpoczęciem przyjmowania pigułek antykoncepcyjnych przeprowadzone będzie dokładne badanie lekarskie. Ale mimo to w literaturze fachowej podaje się, że stosowanie pigułek antykoncepcyjnych zwiększa ryzyko wystąpienia:

  • Chorób układu krążenia: choroba zakrzepowa, choroby naczyń wieńcowych (szczególnie przy stosowaniu starszego typu pigułek), nadciśnienie tętnicze i udar mózgu.
  • Żółtaczki - bardzo rzadko, w ciągu 2-3 tygodni od chwili rozpoczęcia stosowania pigułek antykoncepcyjnych może dojść do wystąpienia żółtaczki. Stan ten ustępuje z chwilą zaprzestania dalszego przyjmowania pigułek. W zależności od opinii lekarza (po okresie około 3 miesięcy), jeżeli wyniki badań czynności wątroby są prawidłowe, to można ponownie rozpocząć przyjmowanie tych leków.
  • Polekowego zaniku miesiączkowania.

Według niektórych źródeł, przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych nieznacznie zwiększa ryzyko wystąpienia raka piersi. Być może jednak, że obserwowane zwiększone ryzyko wynika głównie z faktu, iż kobiety przyjmujące pigułki znacznie częściej zgłaszają się na badania lekarskie i dzięki temu, w tej grupie kobiet częściej wykrywa się zmiany nowotworowe. Zmiany te wykrywane są zwykle wcześniej, niż u kobiet nie stosujących antykoncepcji hormonalnej. Dzięki temu właśnie wyniki leczenia są lepsze u kobiet, które uprzednio stosowały pigułki antykoncepcyjne.

Wady:

  • Niektóre kobiety, stosujące pigułki tracą ochotę na współżycie seksualne. Najprawdopodobniej jest to spowodowane niewłaściwym doborem preparatu (zbyt wysoka dawka progestagenu lub zbyt niska dawka estrogenu).
  • Konieczność przyjmowania pigułek o tej samej porze doby, przez kolejnych 21 dni (wiele kobiet ma trudności w przyzwyczajeniu się do tej rutyny a zapomnienie przyjęcia pigułki łączy się z ryzykiem zajścia w niepożądaną ciążę). Aby ułatwić codzienne przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych stosuje się 28-dniowy cykl przyjmowania pigułek. Na rynku jest wiele rodzajów pigułek, które w jednym opakowaniu zawierają 28 pigułek, z czego 21 zawiera hormony, a w pozostałych 7 pigułkach znajdują się tylko substancje pomocnicze (placebo).

Zalety:

  • Bardzo dobry, odwracalny efekt antykoncepcyjny. Po odstawieniu tabletek płodność powraca najczęściej już w następnym cyklu. Uważa się, że po odstawieniu pigułek prawdopodobieństwo zajścia w ciążę jest nawet wyższe niż zwykle.
  • Zmniejszenie lub niewystępowanie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (u kobiet, które przed tym cierpiały na tę dolegliwość).
  • Zmniejszają dolegliwości związanych z krwawieniami miesiączkowymi oraz ryzyka wystąpienia (u danej kobiety) niedokrwistości. To ostatnie wynika ze zmniejszenie utraty krwi podczas miesiączkowania.
  • Zmniejszenie częstości występowania zapaleń przydatków i ciąż pozamacicznych.
  • Łagodzą dolegliwości związane z endometriozą
  • Zmniejszenie częstości występowania raka trzonu macicy i raka jajnika.
  • Zmniejszają ryzyko rozwoju mięśniaków macicy.
  • Zmniejszają ryzyko rozwoju torbieli jajnika.
  • Zmniejszenie ryzyka powstawania łagodnych zmian w piersiach.
  • Stosowanie pigułek antykoncepcyjnych ma znaczenie w profilaktyce osteoporozy.
  • Stosowanie niektórych rodzajów pigułek antykoncepcyjnych bywa skuteczne w terapii przeciwtrądzikowej.
  • Stosowanie pigułek antykoncepcyjnych nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego.

Interakcje:

  • Należy pamiętać, że przyjmowanie niektórych leków: pochodnych kumaryny, antybiotyków (tetracykliny, ampicylina, rifampicyna) zmniejsza skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych.

Skuteczność:

Skuteczność tej metody jest bardzo wysoka; wskaźnik Pearla wynosi 0,2- 0,3. Czyli, że na 100 kobiet stosujących tę metodę przez pełnych dziesięć lat, możliwe jest dojście do 2-3 niepożądanych ciąż.  

Pigułki dla kobiet karmiących piersią i nie tylko

Pigułki dla kobiet karmiących piersią i nie tylko

Pigułki te zawierają tylko jeden składnik hormonalny. W Polsce dostępne są jedynie pigułki zawierające dezogestrel, który jest syntetyczną pochodną hormonu ciążowego.

Pigułki jednoskładnikowe (nazywane też MINIPIGUŁKAMI), które są dostępne w Polsce (np. LIMETIC, AZALIA i CERAZETTE) prawdopodobnie mają taką samą skuteczność antykoncepcyjną jak klasyczne pigułki dwuskładnikowe.

W przeszłości, twierdzono (przy stosowaniu pigułek zawierających inny hormon), że pigułki jednoskładnikowe mają mniejszą skuteczność niż pigułki dwuskładnikowe.

Sposób przyjmowania
W opakowaniu znajduje się 28 pigułek, wszystkie one mają identyczny skład, przyjmuje się je codziennie o tej samej porze nie robiąc żadnych przerw w ich stosowaniu.

Dlaczego pigułki te trzeba przyjmować codziennie, bez robienia typowych 7-dniowych przerw?

Mechanizm działania antyowulacyjnego pojedynczego hormonu zawartego w tych pigułkach, jest dość słaby i zrobienie 7-dniowej przerwy mogłoby skutkować wystąpieniem owulacji, a co z a tym idzie, do niepożądanej ciąży.

Wada czy zaleta?
Kobiety przyjmujące pigułki jednoskładnikowe nie mogą się spodziewać regularnych, normalnych miesiączek. Krwawienia mogą nawet nie występować w ogóle, albo występują jako niewielkie plamienia, w nie dających się przewidzieć okresach (więcej szczegółów na ten temat można znaleźć w ulotce znajdującej się w każdym opakowaniu pigułek).

Dlaczego pigułki te mogą stosować nawet kobiety karmiące piersią?
Wynika to z faktu, że nie zawierają one estrogenów i nie są przeciwwskazane u kobiet karmiących. Syntetyczny hormon, zawarty w tych pigułkach, nie powoduje żadnych zmian w składzie ani ilości wytwarzanego pokarmu. Literatura przynosi dowody na to, że dzieci karmione przez kobiety przyjmujące pigułki jednoskładnikowe, pod każdym względem rozwijają się tak samo jak dzieci kobiet nie stosujących tego rodzaju antykoncepcji.

Pigułki jednoskładnikowe mogą być także polecane pacjentkom, u których istnieją przeciwwskazania do stosowania pigułek dwuskładnikowych.
Poleca się je kobietom wymagającym skutecznej antykoncepcji, u których występują równoczesne przeciwwskazania do typowej antykoncepcji dwuskładnikowej (np. u kobiet palących papierosy).

Pigułki jednoskładnikowe mogą być także polecane w celach leczniczych.

 

W szeregu schorzeń ginekologicznych, konieczne jest podawanie samych tylko progestagenów.  Zarówno LIMETIC, AZALIA jak i CERAZETTE, nadają się do takiego leczenia.

Plastry antykoncepcyjne

Plastry antykoncepcyjne

Plastry antykoncepcyjne, a właściwie transdermalny system antykoncepcyjny EVRA, dostępne są w Polsce od lutego 2004 roku. Od roku 2015 na rynku jest także inny produkt LISVY, którego działania jak i sposób użycia jest taki sam jak przy Evrze.

Plastry EVRA/LISVY należą - tak jak pigułki antykoncepcyjne - do hormonalnych metod zapobiegania ciąży i dostępne są wyłącznie na receptę lekarską.

Plaster EVRA ma rozmiary 45 mm na 45 mm (plaster LISVY ma mniejsze wymiary i jest przezroczysty). Przykleja się je na pośladku, podbrzuszu, na zewnętrznych powierzchniach ramion i na barkach (kobiety najczęściej wybierają dwie pierwsze, z wymienionych okolic ciała). W celu zachowania działania antykoncepcyjnego konieczna jest cotygodniowa zmiana plastra. Konieczne jest utrzymanie plastrów przez okres trzech tygodni (w jednym 28-dniowym cyklu), potem następuje jeden tydzień, w którym kobieta nie ma przyklejonego plastra (i w tym czasie występuje krwawienie miesięczne). Po okresie 7-dniowej przerwy - w celu utrzymania działania antykoncepcyjnego - konieczne jest rozpoczęcie przyklejania plastrów z następnego opakowania. Podstawowa przewaga plastrów nad pigułkami polega na tym, że nie ma potrzeby codziennego połykania leków, że hormony trafiają bezpośrednio do krążenia krwi (brak efektu pierwszego przejścia) dzięki temu podawane dawki hormonów mogą być znacznie mniejsze a także że ew. niedyspozycje pokarmowe (nudności, wymioty, biegunki) nie wpływają na wchłanianie hormonów i nie wywołują obniżenia skuteczności antykoncepcji.

Mechanizm działania plastrów antykoncepcyjnych jest taki sam jak przy stosowaniu pigułek antykoncepcyjnych, i wynika on z:

  • działania antygonadotropowego na przysadkę mózgową, dzięki temu przysadka nie stymuluje jajnika do wytwarzania komórek jajowych,
  • hamowania owulacji (jajeczkowania),
  • zmian w składzie czopu śluzowego w szyjce macicy, utrudniających ruch plemników,
  • hamowania procesów wzrostowych w błonie śluzowej macicy,
  • zmian fizyko-chemicznych w płynach znajdujących się w jamie macicy i jajowodach,
  • utrudniania poruszania się rzęsek, w które wyposażony jest nabłonek wyścielający ścianki jajowodów.

Plastry antykoncepcyjne, podobnie jak pigułki, dostępne są wyłącznie na recepty lekarskie. Aby uzyskać receptę, kobieta powinna się zgłosić na badanie ginekologiczne i badanie piersi. W czasie wizyty u ginekologa przeprowadzane jest także badanie cytologiczne szyjki macicy oraz sprawdzane jest ciśnienie tętnicze krwi. Lekarz zwykle kieruje pacjentki na badania laboratoryjne, pozwalające na ocenę czynności wątroby, układu krzepnięcia, gospodarki lipidowej i węglowodanowej. Gdy nie ma przeciwwskazań, lekarz przepisuje plastry i zaleca systematyczne zgłaszanie się na badania kontrolne. Pierwsza wizyta kontrolna powinna mieć miejsce po dwóch miesiącach stosowania plastrów. Następne badania kontrolne mogą być przeprowadzane nieco rzadziej; co 3-4 miesiące.

Sposób stosowania plastrów antykoncepcyjnych EVRA/LISVY

  • Pierwszy plaster przykleja się w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego (wyłącznie na skórę czystą, suchą, nie podrażnioną i nieuszkodzoną).
  • W każdym 28 dniowym (czterotygodniowym) cyklu; przez trzy tygodnie stosuje się plaster EVRA/LISVY, po tym okresie następuje tygodniowa przerwa.
  • Plastry można umieszczać wyłącznie na pośladkach, na dolnych partiach brzucha, na ramionach lub barkach.
  • Plaster należy nosić przez siedem dni. W dniu zmiany plastra należy odkleić "stary" plaster i natychmiast przykleić "nowy" plaster (nie należy naklejać kolejnego plastra w tym samym miejscu, w którym był przyklejony poprzedni plaster).
  • Wykonywanie przez kobietę normalnych czynności życiowych a nawet przebywanie w saunie lub wykonywanie ćwiczeń fizycznych (np. biegi, pływanie, kąpiele, opalanie) nie zmniejsza skuteczności antykoncepcyjnej plastrów EVRA/LISVY.

Jeżeli zapomniałaś o zmianie plastra w odpowiednim czasie, to policz ile godzin minęło od czasu, w którym powinnaś zmienić plaster (plastry należy zmieniać co tydzień, zawsze w tym samym dniu tygodnia i o tej samej porze):

  • Jeżeli było to przy zmianie pierwszego plastra na drugi, to należy odkleić pierwszy plaster i przykleić kolejny plaster najszybciej jak możesz, a przez następne 7 dni trzeba dodatkowo stosować mechaniczne środki antykoncepcyjne.
  • Jeżeli było to przy zmianie drugiego, na trzeci plaster a opóźnienie wynosiło mniej niż 48 godzin, to jak najszybciej należy przykleić następny plaster. W takich przypadkach zachowana jest pełna skuteczność antykoncepcyjna.
  • Jeżeli spóźniłaś się z przyklejeniem pierwszego plastra z kolejnego opakowania i przerwa wynosiła więcej niż siedem dni, to w ciągu pierwszych siedmiu dni całego następnego cyklu konieczne jest stosowanie dodatkowego zabezpieczenia antykoncepcyjnego.

Co zrobić, jeżeli plaster (EVRA/LISVY) odkleił się częściowo lub całkowicie? Plastry EVRA/LISVY wykazują się bardzo dobrym przyleganiem. W badaniach klinicznych testowano ponad 70.000 plastrów u kobiet z wielu krajów świata. Mniej niż 3%, spośród nich, odkleiło się częściowo a poniżej 2%, całkowicie. Jeżeli jednak plaster częściowo się odklei przed Dniem Zmiany Plastra, to należy postępować według poniższych zaleceń.

  • Jeżeli plaster był odklejony całkowicie lub częściowo przez czas krótszy niż 24 godzin, to należy podjąć próbę ponownego przytwierdzenia go (mocno przycisnąć plaster do skóry otwartą dłonią i przytrzymać przez 10 sekund, upewniając się, czy brzegi plastra EVRA dobrze przylegają. Przesunąć palcami po brzegach plastra, by zapewnić optymalne ich przyleganie) lub zmienić plaster na nowy. W takim przypadku nie ma konieczności stosowania antykoncepcji wspomagającej, a Dzień Zmiany Plastra pozostaje bez zmian.
  • Jeżeli plaster był odklejony całkowicie lub częściowo przez czas dłuższy niż 24 godziny, lub gdy kobieta nie jest pewna od jak dawna plaster jest odklejony, należy natychmiast założyć nowy plaster by zapobiec zajściu w ciążę. Powinno się rozpocząć nowy 4-tygodniowy cykl. Zaczyna się wtedy nowy Dzień Zmiany Plastra, należy również stosować antykoncepcję wspomagającą przez pierwszy tydzień nowego cyklu.

Przeciwwskazania do stosowania plastrów antykoncepcyjnych:

  • ciąża
  • choroby układu krążenia; choroba zatorowo-zakrzepowa, nadciśnienie tętnicze, stan po przebytym zawale, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia krzepnięcia
  • przebyty udar mózgowy
  • choroby układu sercowo- naczyniowego w wywiadzie rodzinnym
  • choroby wątroby: zapalenie wątroby i nowotwory
  • nowotwory estrogenozależne np. rak sutka
  • długotrwałe unieruchomienie
  • palenie papierosów przez kobiety w wieku powyżej 35 lat
  • dużego stopnia otyłość
  • niedokrwistość sierpowata
  • toczeń rumieniowaty
  • masa ciała powyżej 90 kg

Działania niepożądane:
Działania niepożądane dość często występowały u kobiet, stosujących antykoncepcję hormonalną w postaci pigułek antykoncepcyjnych najstarszej generacji. Obniżenie dawek hormonów w środkach antykoncepcyjnych spowodowało, że objawy niepożądane zdarzają się bardzo rzadko. Do tych objawów należą:

  • obrzmienie i bolesność piersi (skutek działania estrogenów),
  • nudności, wymioty, wzdęcia (skutek działania estrogenów),
  • ostuda (żółtobrunatne plamki) na twarzy,
  • nadwrażliwość na światło (skutek działania estrogenów),
  • przyrost masy ciała w wyniku zatrzymania płynów w organizmie (skutek działania estrogenów),
  • przyrost masy ciała w wyniku nadmiernego apetytu (skutek działania progestagenów),
  • zmniejszenie libido (skutek działania progestagenów),
  • suchość pochwy (skutek działania progestagenów),
  • obniżenie nastroju a nawet depresja (skutek działania progestagenów),
  • może dochodzić do przetłuszczania się włosów (skutek działania progestagenów),
  • bóle głowy,
  • przemijające plamienia z dróg rodnych.

Trzeba dodać, że działania niepożądane występują rzadko, i w wielu przypadkach przemijają bez żadnego leczenia.

Powikłania

Powikłania polekowe mogą zdarzać się po przyjęciu każdego leku (nawet przyjmowanie witamin nie gwarantuje uniknięcia działań niepożądanych). Dużej części powikłań można uniknąć, jeżeli przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej przeprowadzone będzie dokładne badanie lekarskie. Ale mimo to w literaturze fachowej podaje się, że stosowanie plastrów antykoncepcyjnych (podobnie jak przy pigułkach antykoncepcyjnych) zwiększa ryzyko wystąpienia:

  • Chorób układu krążenia: choroba zakrzepowa, choroby naczyń wieńcowych (szczególnie przy stosowaniu starszego typu pigułek), nadciśnienie tętnicze i udar mózgu.
  • Żółtaczki - bardzo rzadko, w ciągu 2-3 tygodni od chwili rozpoczęcia stosowania antykoncepcji hormonalnej może dojść do wystąpienia żółtaczki. Stan ten ustępuje z chwilą zaprzestania stosowania tej metody. W zależności od opinii lekarza (po okresie około 3 miesięcy), jeżeli wyniki badań czynności wątroby są prawidłowe, to można ponownie rozpocząć przyjmowanie tych leków.
  • Polekowego zaniku miesiączkowania.
  • Raka piersi

Według niektórych źródeł (są także poważne dowody, że antykoncepcja hormonalna nie przyczynia się do zwiększenia tego ryzyka), przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych nieznacznie zwiększa ryzyko wystąpienia raka piersi. Być może jednak, że obserwowane zwiększone ryzyko wynika głównie z faktu, iż kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną znacznie częściej zgłaszają się na badania lekarskie i dzięki temu, w tej grupie kobiet częściej wykrywa się zmiany nowotworowe. Zmiany te wykrywane są zwykle wcześniej, niż u kobiet nie stosujących antykoncepcji hormonalnej. Dzięki temu właśnie wyniki leczenia są lepsze u kobiet, które uprzednio stosowały tę metodę antykoncepcji.

Wady:

  • Niektóre kobiety, stosujące antykoncepcję hormonalną mogą tracić ochotę na współżycie seksualne. Uwaga dotyczy wszystkich hormonalnych metod antykoncepcyjnych. Ale nie trzeba jej odczytywać jako dotyczącą tylko Evry/Lisvy.
  • Plastry antykoncepcyjne mogą, w niewielkim stopniu, wywoływać skórne reakcje miejscowe.

Zalety:

  • Bardzo dobry, odwracalny efekt antykoncepcyjny. Po zaprzestaniu stosowania plastrów płodność powraca najczęściej już w następnym cyklu. Uważa się, że bezpośrednio po odstawieniu plastrów (tak jak przy stosowaniu pigułek) prawdopodobieństwo zajścia w ciążę może być nawet wyższe niż zwykle.
  • Zmniejszenie lub niewystępowanie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (u kobiet, które przed tym cierpiały na tę dolegliwość).
  • Zmniejszenie dolegliwości związanych z krwawieniami miesiączkowymi oraz ryzyka wystąpienia (u danej kobiety) niedokrwistości. Ta zaleta jest skutkiem zmniejszenie utraty krwi podczas miesiączkowania.
  • Zmniejszenie częstości występowania zapaleń przydatków i ciąż pozamacicznych.
  • Łagodzenie dolegliwości związanych z endometriozą
  • Zmniejszenie częstości występowania raka trzonu macicy i raka jajnika.
  • Zmniejszenie ryzyka rozwoju mięśniaków macicy.
  • Zmniejszenie ryzyka rozwoju torbieli jajników.
  • Zmniejszenie ryzyka powstawania łagodnych zmian w piersiach (torbieli, włókniaków).
  • Stosowanie antykoncepcji hormonalnej ma znaczenie w profilaktyce osteoporozy.
  • Stosowanie plastrów antykoncepcyjnych nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego.
  • Plastry antykoncepcyjne, w porównaniu z pigułkami, są łatwiejsze w stosowaniu a przez to ich skuteczność może być znacznie wyższa
  • Bez obawy o skuteczność mogą je stosować nawet pacjentki, które mają zaburzenia czynności przewodu pokarmowego (np. skłonność do biegunek, zespół wrażliwego jelita itp.).

Skuteczność:

Skuteczność tej metody - tak jak przy perfekcyjnym stosowaniu pigułek antykoncepcyjnych - jest bardzo wysoka; wskaźnik Pearla jest mniejszy niż 1,0. Czyli, że na 100 kobiet stosujących tę metodę przez pełnych dziesięć lat, możliwe jest dojście tylko do kilku niepożądanych ciąż. Jest bardzo ważne, że praktyczne ryzyko dojścia do niepożądanej ciąży podczas stosowania plastrów jest bardzo małe i zbliżone do ryzyka teoretycznego (o którym piszemy powyżej). Wynika to z łatwiejszego sposobu stosowania plastrów i większej odporności tej metody na niewielkie błędy dawkowania.

Prezerwatywy dla kobiet

Prezerwatywy dla kobiet

Jeszcze do niedawna istniała jedynie prezerwatywa dla mężczyzn. Prawdopodobnie w związku z narastaniem liczby zakażeń HIV/AIDS zintensyfikowano prace na prezerwatywą dla kobiet. W większości krajów świata jest ona dostępna już od połowy lat dziewięćdziesiątych. W odróżnieniu od prezerwatywy męskiej jest ona wykonana z folii poliuretanowej. Ma kształt walcowaty z pierścieniami usztywniającymi podstawę górną i dolną. Z jednej strony walec ten jest otwarty (ta część umieszczana jest przy wejściu do pochwy), a z drugiej strony, na pierścieniu usztywniającym napięta jest folia poliuretanowa oddzielająca przestrzeń, którą w czasie stosunku penetruje prącie. W czasie zakładania prezerwatywy damskiej bardzo ważne jest by przylegała ona dobrze do ścian pochwy a pierścień wewnętrzny tworzył rodzaj kołnierza na części pochwowej szyjki macicy. Damskie prezerwatywy są niemal niedostępne w Polsce. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest ich cena. Kosztują one w granicach 4-5 dolarów amerykańskich i nie są tak łatwe w użyciu jak prezerwatywy męskie.

Wady:

  • możliwość upośledzania doznań seksualnych partnerów seksualnych;
  • konieczność kontrolowania prawidłowości położenia prezerwatywy podczas stosunku;
  • duża łatwość penetracji prącia pomiędzy ścianą pochwy a ścianą samej prezerwatywy, w takiej sytuacji prezerwatywa nie ma już żadnego działania antykoncepcyjnego;
  • trudności techniczne przy zakładaniu;
  • dość wysoka cena sprzedaży;
  • wywoływanie efektów dźwiękowych (szelest), podczas stosunku z użyciem tej prezerwatywy;
  • brak na rynku w Polsce

Zalety:

  • ze stosowaniem tej prezerwatywy nie związane są żadne działania uboczne ani na organizm kobiety ani na organizm mężczyzny;
  • w związku z wykorzystania innego surowca do produkcji tych prezerwatyw, możliwość pęknięcia jest 10 razy mniejsza, w porównaniu z prezerwatywami męskimi produkowanymi z lateksu;
  • w wielu sytuacjach jest to jedyny środek, który może być zastosowany przez kobiety w profilaktyce zakażeń chorobami przenoszonymi drogą seksualną.

Skuteczność:

Wskaźnik Pearla dla tych prezerwatyw wynosi 3-8 (czyli, że w niepożądaną ciążę zajdzie od 3 do 8, na 100 kobiet aktywnych seksualnie, stosujących wyłącznie tę metodę zapobiegania ciąży przez cały jeden rok).

Prezerwatywy dla mężczyzn

Prezerwatywy dla mężczyzn

Jest to chyba jeden z najstarszych, udokumentowanych środków antykoncepcyjnych. Prezerwatywa znana jest od czasów starożytnych, początkowo wykonywano ją z jelit zwierzęcych. Lateks (mleczko kauczukowe) jest obecnie podstawowym surowcem stosowanym w produkcji prezerwatyw. Prezerwatywa stanowi mechaniczną barierę uniemożliwiającą przedostanie się plemników do kanału szyjki  macicy. Prezerwatywy, na swoim szczycie posiadają zwykle małą wypustkę (zbiorniczek na spermę, która wydostanie się z cewki moczowej w czasie wytrysku). W celu zwiększenia skuteczności można ją stosować łącznie z którymś z środków plemnikobójczych (np. pianka Delfen). Niektóre prezerwatywy pokryte są substancją poślizgową. Występują w różnych kolorach i zapachach, a nawet w różnych smakach

Prawidłowe użytkowanie:

  • sprawdź datę przydatności do użycia podaną na opakowaniu, warto także sprawdzić czy opakowanie nie jest uszkodzone mechanicznie;
  • używaj prezerwatyw z certyfikatem jakości wydanym przez Ministerstwo Zdrowia (co powinno być odpowiednio zaznaczone na opakowaniu);
  • prezerwatywę należy założyć na prącie w czasie wzwodu (jeszcze przed próbą wprowadzenia go do pochwy). Należy pamiętać, że istnieje możliwość wycieku pewnej ilości nasienia jeszcze przed wytryskiem;
  • rozwijając prezerwatywę, naciągaj ją w całości aż do samej podstawy członka;
  • jeśli stosujesz prezerwatywę, to nie stosuj żadnych środków poślizgowych produkowanych na tłustej bazie. Takie substancje poślizgowe mogą uszkodzić strukturę lateksu, z którego wykonana jest prezerwatywa. Nie należy stosować wazeliny, oliwki dla dzieci, masła, margaryny, emulsji do ciała i do opalania, tłustych kremów. Jako substancje poślizgowe można natomiast stosować niektóre kremy, żele plemnikobójcze, glicerynę, specjalne żele poślizgowe (np. dostępny w aptekach; KY-Żel);
  • wycofaj prącie razem z przytrzymywaną prezerwatywa, zanim jeszcze zaniknie wzwód;
  • jeżeli okazało się, że prezerwatywa była uszkodzona lub ześliznęła się w czasie stosunku, to należy zastosować antykoncepcję doraźną (patrz Antykoncepcja w nagłych przypadkach);
  • prezerwatywę można używać tylko jeden raz. Przy każdym następnym stosunku, za każdym razem, należy użyć nową prezerwatywę.

Wady:

  • niewielkie zakłócanie przebiegu zbliżenia seksualnego, przez konieczność dokonywania pewnych manipulacji z zakładaniem i zdejmowaniem prezerwatywy w czasie stosunku; 
  • możliwość pęknięcia prezerwatywy związana jest najczęściej z niewłaściwym użyciem, lub przechowywaniem w niewłaściwych warunkach (działanie światła, zbytniej wilgotności i wysokiej temperatury uszkadza lateks, z którego wykonana jest prezerwatywa);
  • możliwość ześlizgnięcia się prezerwatywy w czasie stosunku (jeżeli w odpowiednim momencie prącie nie zostanie usunięte z pochwy);   
  • możliwość osłabienia odczuwania bodźców czuciowych;
  • możliwość, że któryś z partnerów seksualnych jest uczulony na lateks (dotyczy około 2-3% osób).

Zalety:

  • łatwość użycia i zakupu (nie wymaga wizyty u lekarza, recepty ani nawet odwiedzenia apteki);
  • niska cena (prezerwatywy czasami nawet rozdawane są bezpłatnie);
  • w dużej mierze chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową takimi, jak AIDS, żółtaczka oraz innymi zakażeniami wirusowymi (HPV - wirus brodawczaka ludzkiego), bakteryjnymi (rzeżączka) i pierwotniakowymi (rzęsistek). Niektórzy uważają, że stosowanie prezerwatyw przyczynia się do zmniejszenia ryzyka powstawania raka szyjki u kobiet.

Skuteczność:

 

Prezerwatywy, jeśli są użytkowane zgodnie z omówionymi zasadami, należą do najskuteczniejszych metod zapobiegania niepożądanym ciążom. Wśród partnerów posiadających doświadczenie w stosowaniu prezerwatyw, współczynnik zawodności (Pearl'a) może być bardzo niski i osiągać wartość „2”. Natomiast u osób niedoświadczonych, które dopiero zapoznają się z tą metodą, współczynnik Pearl'a może dochodzić nawet do „10” - „15” (czyli 10-15 ciąż na 100 kobiet, stosujących wyłącznie tę metodę antykoncepcyjną przez 12 miesięcy).

Wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna

Wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna

Wkładki wewnątrzmaciczne o różnych kształtach i budowie, popularnie nazywane są "spiralami". Najczęściej wkładki mają kształt powyginanej litery S, litery T lub spirali. Plastik jest podstawowym materiałem, z którego wykonana jest wkładka. Większość wkładek, w swoim składzie ma także miedź metaliczną (cienki drucik miedziany owiniętego wokół plastikowej podstawy). Specjalny typ wkładek (MIRENA/JAYDESE/LEVOSERT) zawiera w swoim trzonie specjalną kapsułkę, z której stopniowo uwalniają się hormony podobne do tych, które znajdują się w pigułkach antykoncepcyjnych. Wkładki muszą być zakładane (do jamy macicy) przez lekarza. Zabieg ten najczęściej przeprowadza się w czasie miesiączki. 
Badania kliniczne dowodzą, że wkładki wewnątrzmaciczne nie powodują zwiększenia częstości rozwoju raka trzonu ani raka szyjki macicy. Kiedyś sądzono, że kobiety, którym założono wkładki domaciczne mają zwiększone ryzyko powstawania stanów zapalnych narządu rodnego. Okazało się to jednak prawdziwe tylko w odniesieniu do kobiet mających wielu partnerów seksualnych.
Antykoncepcję wewnątrzmaciczną zaleca się raczej kobietom w wieku powyżej 30 lat, które nie planują już zachodzenia w ciążę. Młode kobiety, które nie mają jeszcze dzieci, mają obfite i bolesne miesiączki rzadziej stosują tę metodę antykoncepcyjną.

Mechanizm działania wkładek wewnątrzmacicznych:

Mechanizm działania wkładek antykoncepcyjnych nie został jeszcze w całości poznany. Sądzi się, że  wkładki wewnątrzmaciczne, jak każde ciało obce mogą powodować rodzaj stanu zapalnego błony śluzowej macicy, co utrudnia ewentualne zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej. Możliwe jest także, że wkładka utrudnia ruch plemników w kierunku jajowodu (gdzie zwykle dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej). Obecność drucika i uwalnianie się miedzi (zawartej we wkładce antykoncepcyjnej) może wpływać na środowisko wewnętrzne macicy. Miedź mając właściwości miejscowo drażniące pozwala na zmniejszenie rozmiarów samych wkładek, a co za tym idzie ograniczenie częstości występowania niektórych objawów ubocznych. Nie stwierdzono natomiast negatywnego wpływu miedzi na zachowanie się plemników oraz na proces zapłodnienia.  Wkładki wewnątrzmaciczne uwalniające hormony wykazują również działanie podobne do mini tabletki progestagenowej, utrudniając zagnieżdżenie się komórki jajowej i hamując jajeczkowanie (u 25% kobiet stosujących tą wkładkę nie dochodzi do jajeczkowania).

Przeciwskazania:

  • Ciąża i podejrzenie ciąży,
  • stany zapalne dróg rodnych i inne stany zapalne w obrębie miednicy małej,
  • krwawienia z dróg rodnych o nieznanej etiologii,
  • przebycie ciąży pozamacicznej,
  • zmniejszona odporność organizmu (np. AIDS czy przyjmowanie leków immunosupresyjnych),
  • uczulenie na składniki, z których zbudowana jest  wkładka,
  • przebyte bakteryjne zapalenie wsierdzia lub wady serca i stany po wszczepieniu sztucznych zastawek,
  • zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • względnym przeciwwskazaniem są obfite i długotrwałe krwawienia miesiączkowe.

Zalety:

  • jednorazowy zabieg prowadzący do osiągnięcia długotrwałego efektu;
  • brak stwierdzonych niepożądanych działań ogólnoustrojowych;
  • prawie 100% możliwość cofnięcia efektu antykoncepcyjnego po usunięciu wkładki;
  • środek nie zakłócający przebiegu zbliżenia seksualnego;
  • brak wpływu na skład i ilość pokarmu produkowanego przez kobiety karmiące piersią.

Wady:

  • mogą występować obfite krwawienia miesiączkowe lub krwawienie międzymiesiączkowe (co może być przyczyną konieczności usunięcia wkładki z jamy macicy).
  • ryzyko przebicia ściany macicy (podczas zakładania wkładki),
  • zwiększone ryzyko poronienia w przypadku zajścia w ciążę - U kobiet, które mimo obecności wkładki zaszły w ciążę, zagrożenie samoistnym poronieniem jest około trzykrotnie większe niż u kobiet bez wkładki wewnątrzmacicznej. Jeżeli mimo założonej wkładki, kobieta zachodzi w ciążę to konieczna jest bardzo pilna wizyta u lekarza ginekologa.
  • ciąża pozamaciczna – Uważa się, że u kobiet z założoną wkładką - przy nieskuteczności tej metody, zagrożenie rozwoju ciąży pozamacicznej jest nieco większe niż u kobiet nie stosujących tej metody antykoncepcji,

Uwagi:

Każda wkładka wewnątrzmaciczna posiada nitki, które powinny zostać skrócone przez doświadczonego lekarza ginekologa zakładającego wkładkę. Nie mogą być one ani zbyt krótkie, ani zbyt długie, gdyż wtedy mogą być przyczyną dyskomfortu oraz bólu podczas stosunku. Pacjentka, której założono wkładkę powinna poprosić lekarza aby nauczył ją wyczuwania nitek wkładki, dzięki temu po każdej miesiączce będzie możliwość sprawdzenia czy rzeczywiście wkładka jest na swoim miejscu. Jeżeli nic niepokojącego się nie dzieje, to do lekarza – na badania kontrolne – powinno się zgłaszać 1-2 razy w roku. Pierwsze badanie kontrolne powinno zostać przeprowadzone około 2 tygodni po założeniu wkładki. Jeżeli jednak pojawiłyby się jakieś dolegliwości, upławy czy gorączka to natychmiast należy się zgłosić do lekarza. U kobiet z założoną wkładką w zasadzie nie zaleca się stosowania tamponów ochronnych w czasie miesiączki. Kobiety nie korzystające z tej rady powinny pamiętać by podczas wyjmowania tamponu nie zaczepić o nitki wkładki i nie usunąć jej z wnętrza macicy.

Skuteczność:

Wkładki wewnątrzmaciczne należą do najskuteczniejszych metod zapobiegania niepożądanym ciążom. Skuteczność tej metody jest wysoka (na tysiąc aktywnych seksualnie kobiet, stosujących tę metodę przez jeden rok; od 3 do 21 może zajść w niepożądaną ciążę). Większą skuteczność mają wkładki zawierające hormony (na tysiąc kobiet stosujących tę metodę przez jeden rok, w ciążę zachodzi jedynie  jedna osoba). Wszystkie wkładki zawierające miedź mogą pozostawać w jamie macicy przez okres 5 i więcej lat.

Jak można skorzystać z tej metody antykoncepcji?

Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza ginekologa. Lekarz po stwierdzeniu braku przeciwwskazań wyznaczy termin założenia wkładki (niektórzy lekarze posiadają wkładki w swoim gabinecie, inni zaś wystawiają recepty, a pacjentki same muszą kupić wkładkę i przynieść ją ze sobą do lekarza).

Wkładki zazwyczaj zakłada się i usuwa w trakcie krwawienia miesiączkowego.

UWAGA: Usługa ta nie jest objęta programem opłacanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Zabieg zakładania wkładki nie jest bolesny, wiąże się to jednak z koniecznością pewnych manipulacji instrumentami lekarskimi, niektóre pacjentki źle znoszą tego typu zabiegi. Istnieje jednak możliwość przeprowadzenia zabiegu w znieczuleniu.

Zastrzyki antykoncepcyjne

Zastrzyki antykoncepcyjne

Stosowanie zastrzyków antykoncepcyjnych jest jedną najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Zastrzyki antykoncepcyjne podawane są domięśniowo, podanie jednego mililitra leku zabezpiecza kobietę przez okres trzech miesięcy. Zastrzyki antykoncepcyjne, podobnie jak pigułki, zawierają hormony. W jednym mililitrze leku o nazwie Depo-Provera, znajduje się 150 mg octanu medroksyprogesteronu (syntetyczna pochodna naturalnego progesteronu wytwarzanego w organizmie kobiety). Kobiety decydujące się na ten rodzaj antykoncepcji, muszą liczyć się z tym, że przez okres działania tego leku mogą nie występować miesiączki ani żadne inne krwawienia z dróg rodnych. Przyjmowanie tych zastrzyków powoduje powstanie stanu niepłodności podobnego, do sytuacji gdy kobieta jest w ciąży lub w początkowym okresie karmienia piersią. Mechanizm działania polega m.in. na:

  • działaniu antygonadotropowym na przysadkę mózgową, dzięki temu przysadka nie stymuluje jajnika do wytwarzania komórek jajowych,
  • zmiany w składzie czopu śluzowego w szyjce macicy, utrudniające ruch plemników,
  • hamowaniu procesów wzrostowych w błonie śluzowej macicy,
  • zmianach fizyko-chemicznych w płynach znajdujących się w jamie macicy i jajowodach,
  • utrudnianiu poruszania się rzęsek, w które wyposażony jest nabłonek wyścielający ścianki jajowodów.

Zastrzyki antykoncepcyjne podobnie jak i inne leki, dostępne są wyłącznie na recepty lekarskie. Aby uzyskać receptę, kobieta powinna się zgłosić na badanie ginekologiczne i badanie piersi. W czasie wizyty u ginekologa przeprowadzane jest także badanie cytologiczne szyjki macicy oraz sprawdzane jest ciśnienie tętnicze krwi. Lekarz zwykle kieruje także pacjentki na badania laboratoryjne i zaleca systematyczne zgłaszanie się na badania kontrolne. BARDZO CZĘSTO LEKARZE, W TROSCE O PEŁNE ZABEZPIECZENIE SWOICH PACJENTEK, SAMI PODAJĄ ZASTRZYKI ANTYKONCEPCYJNE I WYZNACZAJĄ TERMIN W JAKIM NALEŻY SIĘ ZGŁOSIĆ NA NASTĘPNY ZASTRZYK.
Zastrzyki antykoncepcyjne mogą być bezpiecznie podawane także kobietom w okresie laktacji. Stosowanie tego rodzaju antykoncepcji przez kobiety karmiące piersią w niczym nie zmienia składu ani objętości wytwarzanego pokarmu. Dzieci kobiet stosujących Depo-Provera rozwijają się tak samo jak dzieci innych kobiet karmiących piersią.

Sposób stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych
Kobiety rozpoczynające stosowanie tego rodzaju antykoncepcji, pierwszy zastrzyk powinny przyjąć w pierwszym lub drugim dniu krwawienia miesiączkowego. Aby kobieta mogła rozpocząć stosowanie tej metody, musi mieć pewność że nie jest w ciąży. Możliwe jest także podanie zastrzyku antykoncepcyjnego Depo-Provera 150 w ciągu pierwszych sześciu tygodni po porodzie (czyli że nie trzeba czekać na wystąpienie miesiączki) a także bezpośrednio po poronieniu.

Przeciwwskazania do stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych:

  • ciąża
  • choroby układu krążenia; choroba zatorowo-zakrzepowa, nadciśnienie tętnicze, stan po przebytym zawale, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia krzepnięcia
  • przebyty udar mózgowy
  • choroby układu sercowo- naczyniowego w wywiadzie rodzinnym
  • choroby wątroby: zapalenie wątroby i nowotwory
  • długotrwałe unieruchomienie

Działania niepożądane:
W trakcie stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych, podobnie jak w okresie przyjmowania innych leków, może dochodzić do wystąpienia objawów niepożądanych. Objawy niepożądane zdarzają się bardzo rzadko. Wśród tych objawów wymienia się:

  • przyrost masy ciała w wyniku nadmiernego apetytu
  • zmniejszenie libido
  • suchość pochwy
  • obniżenie nastroju a nawet depresja
  • może dochodzić do przetłuszczania się włosów
  • przemijające plamienia z dróg rodnych.

Wady:
Nie zawsze bezpośrednio po upływie 90 dni (uważa się, że pełne zabezpieczenie antykoncepcyjne trwa właśnie tyle dni) od podania ostatniego zastrzyku dochodzi do wystąpienia miesiączki i powrotu płodności. Z tego też względu uważa się, że metody tej nie powinny stosować kobiety, które potrzebują antykoncepcji tylko na okres jednego lub kilku miesięcy.

Zalety:

  • Zmniejszenie lub niewystępowanie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (u kobiet, które przed tym cierpiały na tę dolegliwość).
  • Zmniejszają dolegliwości związanych z krwawieniami miesiączkowymi oraz ryzyka wystąpienia (u danej kobiety) niedokrwistości. To ostatnie wynika ze zmniejszenie utraty krwi podczas miesiączkowania.
  • Stosowanie pigułek antykoncepcyjnych nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego.


Skuteczność:
Skuteczność tej metody jest bardzo wysoka; wskaźnik Pearla wynosi 0,3. Czyli, że na 100 kobiet stosujących tę metodę przez pełnych dziesięć lat, możliwe jest dojście do 3 niepożądanych ciąż.

 

JEŻELI MASZ JAKIŚ PROBLEM Z MOŻLIWOŚCIĄ SKORZYSTANIA Z TEGO RODZAJU ANTYKONCEPCJI TO ZGŁOŚ SIĘ DO WARSZAWSKIEGO POGOTOWIA ANTYKONCEPCYJNEGO (tel. 22 654 -0- 200)